रशियातील कामचटका येथे नुकत्याच झालेल्या ८.८ रिश्टर स्केलच्या भूकंपानंतर जपानला आलेल्या त्सुनामीचे फोटो हेलावून टाकणारे आहेत. रशियातील भूकंपानंतर अमेरिका आणि पॅसिफिक क्षेत्रातील अनेक देशांमध्ये त्सुनामीचा इशारा देण्यात आला आहे. या अलर्टनुसार, ३ मीटर उंचीपर्यंतच्या लाटा उसळू शकतात. पण प्रश्न असा आहे की भूकंपानंतर त्सुनामी का येते? ते आधीच शोधता येते का, चला जाणून घेऊया.
त्सुनामी कधी येते?
त्सुनामी ही एक नैसर्गिक आपत्ती आहे जी बहुतेकदा समुद्राखाली किंवा किनाऱ्याजवळ शक्तिशाली भूकंपांमुळे उद्भवते. जेव्हा समुद्राखालील टेक्टोनिक प्लेट्समध्ये हालचाल होते तेव्हा भूकंप होतो आणि भूकंपाच्या तीव्रतेमुळे त्सुनामीचा धोका वाढतो. परंतु प्रत्येक भूकंपामुळे त्सुनामी येत नाही. आम्ही तुम्हाला सांगतो की समुद्र किनाऱ्यावर वसलेल्या देशांमध्ये भूकंपानंतर त्सुनामी येण्याचा धोका जास्त असतो. जेव्हा या देशांमध्ये ७.० किंवा त्याहून अधिक तीव्रतेचा भूकंप येतो तेव्हा त्यामुळे समुद्राच्या तळावर जोरदार हालचाल होतात. या हालचालीमुळे समुद्रात मोठ्या लाटा निर्माण होतात ज्यांना त्सुनामी म्हणतात. त्सुनामी
येण्याचे मोठे कारण काय आहे?
त्सुनामी लाटा सामान्य समुद्राच्या लाटांपेक्षा वेगळ्या असतात. त्सुनामी लाटा सामान्य समुद्राच्या लाटांपेक्षा खूप जास्त असतात आणि त्या किनाऱ्याकडे वेगाने जातात, त्यामुळे किनारी भागात विनाशकारी परिणाम होऊ शकतात. जेव्हा समुद्राच्या तळाशी भूकंप होतो तेव्हा ते पाणी वेगाने वर किंवा खाली ढकलते, ज्यामुळे प्रचंड लाटा निर्माण होतात. या त्सुनामी लाटा ताशी ५०० ते ८०० किलोमीटर वेगाने समुद्रात प्रवास करू शकतात. त्सुनामीचा धोका केवळ भूकंपापुरता मर्यादित नाही. ज्वालामुखीचा उद्रेक, समुद्रात भूस्खलन किंवा उल्कापिंड देखील त्सुनामी निर्माण करू शकतात, परंतु भूकंप हे सर्वात सामान्य कारण आहे.
त्सुनामी आधीच शोधता येते का?
बहुतेक त्सुनामी निर्माण करणाऱ्या भूकंपाप्रमाणे, शास्त्रज्ञ पुढील त्सुनामी कधी आणि कुठे येईल हे सांगू शकत नाहीत. परंतु त्सुनामी चेतावणी केंद्र कोणत्या भूकंपामुळे त्सुनामी येऊ शकते याची माहिती देते. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की चेतावणी प्रणालींसोबतच, त्सुनामीपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी लोक जागरूक असणे खूप महत्वाचे आहे. जर तुम्ही किनारी भागात असाल आणि भूकंप जाणवला तर ताबडतोब उंच ठिकाणी जा.
