कारगिल युद्ध हे केवळ लष्करी संघर्ष नव्हते, (Kargil Vijay Diwas) तर ते भारताच्या सार्वभौमत्वाची, सामरिक कौशल्याची आणि सैनिकांच्या अदम्य धैर्याची परीक्षा होती. मे १९९९ मध्ये, जेव्हा पाकिस्तानच्या सैन्याने आणि दहशतवाद्यांनी एकत्रितपणे कारगिलच्या उंच शिखरांवर कब्जा केला, तेव्हा भारताला स्वतःच्याच क्षेत्रात युद्धाला सामोरे जावे लागले. घुसखोरांना हाकलून लावण्यासाठी सुरू केलेले ऑपरेशन विजय दोन महिन्यांहून अधिक काळ चालले आणि २६ जुलै १९९९ रोजी, भारताने प्रत्येक शिखरावर तिरंगा फडकावून विजयाची घोषणा केली.
या युद्धाने भारतीय सैन्याची ताकद आणि जनतेचा एकजुटीने पाठिंबा संपूर्ण जगाला सिद्ध केला, परंतु या विजयासाठी मोठी किंमत मोजावी लागली. या युद्धात शेकडो सैनिक शहीद झाले, अब्जावधी रुपये खर्च झाले आणि लष्करी संसाधनांचा मोठ्या प्रमाणात वापर झाला. तर, आज कारगिल दिनानिमित्त, आम्ही तुम्हाला सांगणार आहोत की कारगिल युद्धात कोणत्या देशाला सर्वाधिक खर्च सहन करावा लागला आणि भारत आणि पाकिस्तानपैकी कोणाचे सर्वाधिक नुकसान झाले.
Kargil Vijay Diwas भारताला मोठ्या खर्चाचा सामना करावा लागला पण अर्थव्यवस्था डगमगली नाही.
कारगिल युद्ध हे भारतासाठी केवळ लष्करी आव्हान नव्हते तर आर्थिक परीक्षा देखील होती. जर आकडेवारीवर विश्वास ठेवला तर, या युद्धात भारताने सुमारे ५ ते १० हजार कोटी रुपये खर्च केले. एकट्या भारतीय हवाई दलाने ३०० हून अधिक हवाई हल्ले केले ज्यामध्ये सुमारे २००० कोटी रुपये खर्च झाले. त्याच वेळी, सैन्याच्या जमिनीवरील कारवाईचा खर्च दररोज सुमारे १० ते १५ कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचला. काही अहवालांनुसार, कारगिल युद्धाच्या काळात, भारताला दररोज १४६० कोटी रुपयांपर्यंत खर्च सहन करावा लागत होता. असे असूनही, त्यावेळची भारताची मजबूत अर्थव्यवस्था, ३३.५ अब्ज डॉलर्सचा परकीय चलन साठा आणि १० अब्ज डॉलर्सच्या संरक्षण बजेटमुळे या संकटाला तोंड देण्याची ताकद मिळाली.
Kargil Vijay Diwas सर्वात मोठी किंमत म्हणजे आपल्या शूर सैनिकांचे हौतात्म्य.
आर्थिक नुकसानापेक्षाही जास्त, भारताने आपले ५२७ शूर सैनिक गमावले. या युद्धात १३६३ हून अधिक सैनिक जखमी झाले. हे असे बलिदान आहे जे कोणत्याही किंमतीत मोजता येत नाही. या युद्धाच्या शेवटच्या टप्प्यात उंच शिखरे काबीज करताना, अनेक तुकड्यांनी प्रत्येक इंच जमिनीसाठी आपले प्राण धोक्यात घातले.
Kargil Vijay Diwas पाकिस्तानचे खूप नुकसान झाले पण तरीही ते नाकारत राहिले
तुलना केल्यास, कारगिल युद्धात पाकिस्तानला भारतापेक्षा खूप जास्त लष्करी नुकसान सहन करावे लागले. काही अहवालांनुसार, या युद्धात सुमारे ३००० पाकिस्तानी सैनिक मारले गेले होते, तर पाकिस्तानने अधिकृतपणे फक्त ३५७ सैनिकांच्या मृत्युचा दावा केला होता. युद्धानंतर, जेव्हा भारतीय सैन्याने उंचावरील भागांवर पुन्हा नियंत्रण मिळवले, तेव्हा तेथे शेकडो पाकिस्तानी सैनिकांचे मृतदेह आढळले. पाकिस्तानने त्यांना परत घेण्यासही नकार दिला.
एवढेच नाही तर युद्धात पाकिस्तानच्या धोरणात्मक अपयशामुळे त्याची आंतरराष्ट्रीय प्रतिमाही खराब झाली. लाहोर घोषणेच्या काही महिन्यांनंतर कारगिल घुसखोरी ही जगभरात विश्वासघात आणि युद्ध भडकवण्याचे षड्यंत्र म्हणून पाहिली गेली.
Kargil Vijay Diwas कमकुवत लष्करी तयारी आणि आर्थिक दबावामुळे पाकिस्तानने मान झुकवली
त्यावेळी भारताची अर्थव्यवस्था मजबूत होती, त्यांच्याकडे ३३.५ अब्ज डॉलर्सचा परकीय चलन साठा आणि १० अब्ज डॉलर्सचा संरक्षण बजेट होता, परंतु पाकिस्तान ते युद्ध जास्त काळ ओढण्याच्या स्थितीत नव्हता. काही अहवालांनुसार, पाकिस्तानचा दैनंदिन युद्ध खर्च सुमारे ३७० कोटी रुपये होता जो भारताच्या तुलनेत खूपच कमी वाटतो. परंतु त्याचा अर्थव्यवस्थेवर होणारा परिणाम खूपच जास्त होता. भारताची आर्थिक तयारी आणि राजकीय स्थिरतेमुळे भारत युद्धाच्या दीर्घ कालावधीला तोंड देऊ शकला. तर आंतरराष्ट्रीय दबाव, लष्करी शक्ती आणि आर्थिक संकटामुळे पाकिस्तानला माघार घ्यावी लागली.
Kargil Vijay Diwas धडे आणि सुधारणा शस्त्रे पायाभूत सुविधा आणि तंत्रज्ञान
कारगिल युद्धाने भारतीय सैन्याच्या अनेक कमकुवतपणा देखील उघड केल्या. शस्त्रे शोधणारे रडार उपलब्ध नसल्यामुळे आपले अनेक सैनिक शहीद झाले. नंतर, ही गरज ओळखून, स्वाती रडार प्रणाली सेवेत समाविष्ट करण्यात आली जी शत्रूच्या तोफखान्याची जागा अचूकपणे शोधते. त्याच वेळी, बुलेटप्रूफ जॅकेट, नाईट व्हिजन उपकरणे आणि मूलभूत सुविधांचा अभाव देखील जाणवला जो नंतर पूर्ण करण्यात आला. आता, कारगिलसारख्या दुर्गम भागात रस्ते आणि बोगदे बांधण्यात आले आहेत, ज्यामुळे सैनिक आणि उपकरणांची हालचाल सुलभ झाली आहे.
