अमेरिकेनं इराणमध्ये घुसून हल्ला केल्यानंतर संतप्त झालेल्या इराणनं संपूर्ण (Iran Israel War) जगावर परिणाम होईल, असा निर्णय घेतला आहे. होर्मुझ सामुद्रधुनी इराणच्या संसदेनं बंद करण्यास मान्यता दिली आहे. असे असले तरी त्याबाबतचा अंतिम निर्णय इराणची सर्वोच्च राष्ट्रीय सुरक्षा परिषद घेणार आहे.
होर्मुझची सामुद्रधुनी इराणनं इस्रायलच्या हल्ल्यानंतर बंद करण्याची दिलेली धमकी आता खरी करण्यासाठी पावले टाकण्यास सुरुवात केली आहे. इराणच्या संसदेनं इस्रायल आणि अमेरिकेच्या हल्ल्याचा बदला म्हणून होर्मुझची सामुद्रधुनी वाहतुकीसाठी बंद करण्याचा निर्णय घेतला आहे. व्यापारावर सागरीमार्गानं या निर्णयामुळे होणाऱ्या निर्बंध येऊ शकतात. तसेच जागतिक तेलाच्या किमतीवर परिणाम होऊ शकतो.
Iran Israel War काय आहे होर्मुझची सामुद्रधुनी ?
ओमान आणि इराण दरम्यान होर्मुझची सामुद्रधुनी आहे.पर्शियन आखाताला ओमानच्या आखात आणि अरबी समुद्राशी ही सामुद्रधुनी जोडते. कारण मोठ्या प्रमाणात म्हणजे जागतिक कच्च्या तेलाच्या व्यापाराच्या सुमारे १०० टक्के जागतिक तेल वाहतूक या सामुद्रधुनीतून होते. होर्मुझची सामुद्रधुनी त्याच्या सर्वात अरुंद बिंदूवर अंदाजे १६१ किलोमीटर लांब आणि ३३ किलोमीटर रुंद आहे. दोन्ही दिशेनं शिपिंग लेन फक्त तीन किलोमीटर रुंद आहेत.
Iran Israel War होर्मुझ सामुद्रधुनीचं काय आहे महत्त्व
दररोज सुमारे २० दशलक्ष बॅरल तेल आणि तेल उत्पादनांची वाहतूक होर्मुझच्या सामुद्रधुनीतून केली जाते. यूएस एनर्जी इन्फॉर्मेशन अॅडमिनिस्ट्रेशन (EIA) नुसार, २०२२ मध्ये होर्मुझच्या सामुद्रधुनीतून दररोज सरासरी २.१ कोटी बॅरल तेल वाहतूक झाली. या सामुद्रधुनीतून ओपेक सदस्य असलेल्या सौदी अरेबिया, इराण, संयुक्त अरब अमिराती, कुवेत आणि इराक त्यांचे बहुतेक कच्चे तेल निर्यात करतात. त्याचबरोबर एक तृतीयांश द्रवस्वरुपातील नैसर्गिक वायूची जगातील (LNG) या जलमार्गातून वाहतूक होते. या सामुद्रधुनीला जगाची तेल धमनी म्हटलं जातं.
Iran Israel War नाकाबंदीचे काय आहेत संभाव्य जागतिक परिणाम
या महत्त्वाच्या सामुद्रधुनीचा मार्ग बंद केला तर जलमार्गातून कच्च्या तेलाच्या वाहतुकीत तात्पुरता अडथळा येऊ शकतो. मात्र, गतिक ऊर्जेच्या किमतीमध्ये पर्यायी मार्गामुळे जाझपाट्याने वाढ होऊ शकते. तसेच अधिक वेळ जलवाहतुकीच्या खर्चात वाढ आणि पुरवठा होण्यासाठी लागू शकतो. तज्ञांच्या माहितीनुसार सामुद्रधुनीच्या नाकाबंदीमुळे कच्च्या तेलाच्या किमती प्रति बॅरल १०० डॉलर्सच्या पुढे जाऊ शकतात.सामुद्रधुनी बंद झाल्यास आखातातून पेट्रोल आयात न करणाऱ्या देशांनाही मोठा फटका बसू शकतो. कारण जागतिक बाजारात प्रति बॅरल किंमत पुरवठ्यात मोठी घट आणि जलवाहतुकीला लागणाऱ्या वेळेमुळे वाढण्याची दाट शक्यता आहे.
