प्रेशर कुकर हे स्वयंपाकघरातील एक अत्यंत उपयुक्त साधन आहे, जे कमी वेळात अन्न शिजवण्यासाठी ओळखले जाते. डाळ, भात, मांस किंवा इतर पदार्थ शिजवण्याबरोबरच याचा उपयोग वाफवण्यासाठी आणि काहीवेळा बेकिंगसाठीही केला जातो. पण तुम्हाला माहिती आहे का, की प्रेशर कुकरमध्ये काही पदार्थ शिजवल्याने त्यांची चव, पोषकता आणि आरोग्यावर विपरीत परिणाम होऊ शकतो? काही पदार्थ शिजवताना तयार होणारा फेस किंवा जास्त उष्णतेमुळे पोषक तत्त्वांचे नुकसान होऊ शकते, ज्यामुळे पचनसंस्थेला त्रास होऊ शकतो. चला, जाणून घेऊया कोणते पदार्थ प्रेशर कुकरमध्ये शिजवणे टाळावे आणि का.
- हिरव्या पालेभाज्या: पोषक तत्त्वांचा नाश टाळा
पालक, मेथी, कोथिंबीर यांसारख्या हिरव्या पालेभाज्यांमध्ये व्हिटॅमिन सी, लोह, कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन ए यांसारखी अनेक पोषक तत्त्वे असतात, जी आरोग्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत. परंतु, प्रेशर कुकरच्या उच्च दाब आणि तापमानामुळे या भाज्यांमधील ही पोषक तत्त्वे नष्ट होऊ शकतात. यामुळे भाज्यांचा रंग, चव आणि पौष्टिकता कमी होते. त्याऐवजी, हिरव्या भाज्या हलक्या वाफेवर किंवा खुल्या भांड्यात शिजवाव्यात, जेणेकरून त्यांची पौष्टिकता टिकून राहील.
- प्रेशर कुकरमध्ये केक बेक करणे: चुकीची निवड
बरेचजण ओव्हन नसल्यास प्रेशर कुकरमध्ये केक बेक करण्याचा प्रयत्न करतात. पण हे पूर्णपणे अयोग्य आहे. प्रेशर कुकर हे प्रामुख्याने शिजवण्यासाठी आणि वाफवण्यासाठी बनवले आहे, बेकिंगसाठी नाही. कुकरमधील जास्त आर्द्रता आणि असमान तापमानामुळे केकचा पोत बिघडतो आणि तो चांगला बेक होत नाही. यामुळे केक चिकट किंवा कच्चा राहू शकतो. त्याऐवजी, केक बेक करण्यासाठी मायक्रोव्हेव्ह किंवा ओव्हन वापरणे उत्तम. जर ओव्हन नसेल, तर बाजारात उपलब्ध असलेल्या बेकिंगसाठी खास डिझाइन केलेल्या उपकरणांचा वापर करा.
- दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ: चव आणि पोषकता धोक्यात
दूध, क्रीम किंवा दही यांसारखे दुग्धजन्य पदार्थ प्रेशर कुकरमध्ये उकळवणे टाळावे. प्रेशर कुकरच्या उच्च दाबामुळे दूध जळू शकते किंवा त्याची चव बदलू शकते. याशिवाय, दुधातील प्रथिने आणि इतर पोषक तत्त्वांचे नुकसान होऊ शकते, ज्यामुळे त्याचे आरोग्यदायी गुणधर्म कमी होतात. बाजारात काही कुकर दूध गरम करण्यासाठी योग्य असल्याचा दावा करतात, पण तरीही यामुळे पचनसंस्थेला त्रास होऊ शकतो. दूध उकळण्यासाठी नेहमी खुल्या भांड्याचा वापर करा, ज्यामुळे त्याची गुणवत्ता टिकून राहते.
- तळलेले पदार्थ: चव आणि कुरकुरीपणा हरवतो
फ्रेंच फ्राईज, पकोडे किंवा इतर तळलेले पदार्थ प्रेशर कुकरमध्ये शिजवणे हा वाईट निर्णय आहे. प्रेशर कुकरमध्ये तेल खोलवर तापत नाही, ज्यामुळे तळलेल्या पदार्थांना तो कुरकुरीपणा आणि चव मिळत नाही. यामुळे पदार्थ चिकट किंवा नरम होऊ शकतात. तळलेले पदार्थ बनवण्यासाठी नेहमी कढई किंवा डीप फ्रायरचा वापर करा, जिथे तेल योग्य तापमानात तापून पदार्थांना उत्तम चव आणि पोत मिळतो.
- पास्ता आणि नूडल्स: मऊ आणि चिकट होण्याचा धोका
पास्ता आणि नूडल्स हे उकळल्यानंतर मऊ आणि चवदार होतात, पण प्रेशर कुकरमध्ये शिजवल्यास ते जास्त शिजून चिकट आणि मेसी होऊ शकतात. प्रेशर कुकरमधील जास्त दाब आणि उष्णता पास्ता किंवा नूडल्सचा पोत खराब करते. याऐवजी, हे पदार्थ खुल्या भांड्यात उकळत्या पाण्यात शिजवावेत, जेणेकरून त्यांचा पोत आणि चव टिकून राहील. पास्ता शिजवताना थोडे मीठ आणि तेल पाण्यात टाकल्यास चव आणखी सुधारते.
प्रेशर कुकरचा वापर करताना नेहमी स्वच्छता आणि सुरक्षिततेची काळजी घ्या. कुकरचे रबर गॅस्केट आणि व्हेंट पाईप नियमित तपासा, जेणेकरून अपघात टाळता येतील. तसेच, कुकरमध्ये जास्त पदार्थ भरू नका, कारण यामुळे दाब वाढून धोका निर्माण होऊ शकतो. डाळ, भात, कडधान्ये किंवा मांस शिजवण्यासाठी प्रेशर कुकर उत्तम आहे, पण वरील पदार्थांसाठी त्याचा वापर टाळा. प्रेशर कुकर हे स्वयंपाक सुलभ करणारे उपकरण आहे, पण त्याचा वापर योग्य पदार्थांसाठीच करावा. हिरव्या भाज्या, दूध, पास्ता, तळलेले पदार्थ आणि केक यांसारख्या गोष्टींसाठी पारंपरिक पद्धती किंवा इतर उपकरणे वापरणे चांगले. यामुळे तुमच्या अन्नाची चव, पौष्टिकता आणि आरोग्यदायी गुणधर्म टिकून राहतील. स्वयंपाक करताना थोडी काळजी घेतल्यास तुम्ही स्वादिष्ट आणि निरोगी जेवणाचा आनंद घेऊ शकता!
