अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या (Donald Trump) टॅरिफबद्दल जगभर चर्चा सुरू आहे. ट्रम्प यांनी यापूर्वी भारतावर २५ टक्के टॅरिफ लादला होता आणि आता बुधवारी त्यांनी आणखी २५ टक्के टॅरिफ लादला आहे. अमेरिकेने आतापर्यंत भारतावर एकूण ५० टक्के टॅरिफ लादला आहे. भारतानेही यावर प्रतिक्रिया दिली आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाने स्पष्टपणे म्हटले आहे की अमेरिकन राष्ट्राध्यक्षांचा टॅरिफ निर्णय अन्याय्य, अन्याय्य आणि अविवेकी आहे.
आता प्रश्न असा आहे की टॅरिफ हा शब्द कुठून आला, त्याचा अर्थ काय आहे, तो पहिल्यांदा कधी वापरला गेला आणि जगातील देश तो का लादतात? हे समजून घेण्यापूर्वी, सोप्या भाषेत टॅरिफ समजून घेऊया. टॅरिफ हा एक प्रकारचा कर आहे जो एखादा देश येथे आयात केलेल्या वस्तूंवर लादतो. तथापि, असे करण्यामागे अनेक कारणे आहेत.
Donald Trump ५० टक्केच्या उदाहरणावरून समजून घ्या, टॅरिफ म्हणजे काय?
अमेरिकेचे उदाहरण घेऊन टॅरिफ समजू शकतो. अमेरिकेने भारतावर टॅरिफ लादला आहे, म्हणजेच अमेरिकन बाजारात उपलब्ध असलेली सर्व भारतीय उत्पादने अधिक महाग होतील. अमेरिकेने भारतावर एकूण ५० टक्के टॅरिफ लादला आहे. आता आपण त्याचा अर्थ समजून घेऊया.
समजा भारतात कोणत्याही वस्तूची किंमत १०० रुपये आहे. जर ती अमेरिकन बाजारात विकायची असेल तर ५० टक्के कर भरावा लागेल. म्हणजे ५० रुपये अमेरिकेच्या वाट्याला जातील. अशा प्रकारे त्या वस्तूची किंमत अमेरिकन बाजारात १५० रुपये होईल. जर कोणत्याही वस्तूची किंमत वाढली तर त्याची मागणी थेट कमी होईल. म्हणजे कर भरल्यानंतरही त्या उत्पादनाला बाजारात टिकून राहणे कठीण होईल कारण त्या देशाच्या बाजारात आधीच असलेली स्थानिक उत्पादने स्वस्त दरात उपलब्ध असतील.
Donald Trump टॅरिफ हा शब्द कुठून आला?
टॅरिफ हा शब्द अरबी शब्द ‘तारिफ’ पासून आला आहे, ज्याचा अर्थ माहिती, स्पष्टीकरण किंवा ज्ञान आहे. साउथ चायना मॉर्निंग पोस्टनुसार, हा शब्द पहिल्यांदा १३३८ मध्ये एका सिसिलियन दस्तऐवजात वापरला गेला. १३४५ च्या सुमारास व्हेनेशियन व्यापारी मार्गदर्शकातही त्याचा उल्लेख होता.
इंग्रजीमध्ये, याचे सर्वात जुने दस्तऐवजीकरण विल्यम गॅरार्ड यांच्या १५९१ च्या लष्करी नियमावली, “द आर्ट ऑफ वॉर” मध्ये आढळते, जिथे “टॅरिफ” म्हणजे सैन्याचे आयोजन करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या पैशाची रक्कम. हळूहळू, या शब्दाला चलन मिळू लागले. आज, ते जागतिक अर्थव्यवस्थेशी जोडले गेले आहे. टॅरिफ आयात आणि निर्यातीवर आकारल्या जाणाऱ्या सीमाशुल्कांचा भाग बनला आहे.
Donald Trump देश शुल्क का लादतात?
जर आपण सोप्या भाषेत टॅरिफ समजून घेतले तर ते एक प्रकारचे आर्थिक शस्त्र आहे. वेगवेगळे देश त्यांच्या उत्पादनांचे संरक्षण करण्यासाठी, उत्पन्न वाढवण्यासाठी आणि इतर देशांवर दबाव निर्माण करण्यासाठी याचा वापर करतात. तथापि, ट्रम्पची घोषणा सूड आणि हुकूमशाहीसारखी वाटते. आता आपण समजून घेऊया की एखाद्या देशाने टॅरिफ लादणे का आवश्यक आहे.
पहिले कारण: जर कोणी बाहेरून स्वस्त वस्तू आयात करतो आणि त्या देशातील कंपन्या त्या किमतीत वस्तूंचे उत्पादन करू शकत नसतील, तर शुल्क लादून परदेशी वस्तू महाग केल्या जातात जेणेकरून लोक अधिकाधिक स्थानिक उत्पादने खरेदी करतील. जेव्हा देशात परदेशी वस्तूंचे प्रमाण जास्त असते तेव्हा स्थानिक उद्योग बंद पडण्याचा धोका वाढतो. परिणामी, नोकऱ्यांचे संकट निर्माण होते. शुल्काच्या माध्यमातून सरकार आपल्या उद्योगांचे तसेच देशातील तरुणांच्या नोकऱ्यांचे संरक्षण करते.
दुसरे कारण: व्यापार तूट कमी करण्यासाठी देश देखील शुल्क लादतात. जर एखादा देश जास्त वस्तू आयात करतो आणि कमी विक्री करतो, तर तूट निर्माण होते. अशा प्रकारे, शुल्क लादून, आयात कमी केली जाते जेणेकरून व्यापार संतुलित राहतो.
तिसरे कारण: असा निर्णय घेण्यामागील एक कारण राजकीय देखील आहे. ज्यांना देश आपले शत्रू मानतात किंवा ज्यांना आवडत नाही त्यांच्यावर आर्थिक दबाव निर्माण करण्यासाठी शुल्क लादले जाते. अशा प्रकारे त्यांना कमकुवत करण्याचा प्रयत्न केला जातो.
चौथे कारण: अनेक देश आपला तिजोरी भरण्यासाठी शुल्क लादतात. याद्वारे ते मोठ्या प्रमाणात निधी उभारतात आणि देश चालवतात. शुल्क लादण्याचे हे देखील एक कारण आहे.
पाचवे कारण: अनेक देश त्यांच्या देशात दर्जेदार उत्पादने राखण्यासाठी अशी पावले उचलतात, जेणेकरून इतर देशांमधील खराब उत्पादने त्यांच्या बाजारात येऊ नयेत. अशा परिस्थितीत, टॅरिफ एका फिल्टरसारखे काम करते.
