प्रसिद्ध सरकारी वकील उज्ज्वल निकम यांनी नुकत्याच दिलेल्या एका मुलाखतीत 1993 च्या मुंबई बॉम्बस्फोट प्रकरणाबाबत एक खळबळजनक विधान केलं आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, जर अभिनेता संजय दत्तने वेळेवर पोलिसांना माहिती दिली असती, तर तब्बल 267 निरपराधांचे जीव वाचले असते आणि मुंबई शहर दहशतीच्या छायेखाली आले नसते.
निकम यांनी सांगितले की बॉम्बस्फोट होण्याच्या आदल्या दिवशी, कुख्यात गुन्हेगार अबू सलेमने शस्त्रांनी भरलेली एक व्हॅन संजय दत्तच्या घरी पोहोचवली होती. त्या व्हॅनमध्ये अनेक हँड ग्रेनेड्स, बंदुका आणि एके-47 रायफल्स होत्या. संजयने त्यातून केवळ एक एके-47 स्वतःकडे ठेवली आणि उर्वरित शस्त्र परत केली. परंतु, त्याने पोलिसांना याबाबत काहीही माहिती दिली नाही. निकम यांच्या मते, ही माहिती संजयने दिली असती तर संपूर्ण बॉम्बस्फोट कट उधळून लावता आला असता.
निकम यांनी स्पष्ट शब्दांत संजय दत्तवर नैतिक जबाबदारी टाकत म्हटले की, “संजय दत्तने जर त्यावेळी धैर्य दाखवून पोलिसांना सत्य सांगितले असते, तर कदाचित हा भीषण दहशतवादी हल्ला टाळता आला असता. त्याच्या मौनामुळे 12 मार्च 1993 रोजी झालेल्या बॉम्बस्फोटात अनेक निष्पापांचे बळी गेले.”
या प्रकरणात संजय दत्तला सुरुवातीला ‘टाडा’ कायद्यांतर्गत अटक करण्यात आली होती. मात्र, तपासानंतर त्याला फक्त ‘बेकायदेशीर शस्त्र बाळगणे’ या गुन्ह्याखाली दोषी ठरवण्यात आले. त्याला 5 वर्षांची शिक्षा सुनावण्यात आली आणि ही शिक्षा त्याने पुण्याच्या येरवडा तुरुंगात 2016 पर्यंत पूर्ण केली.
निकम यांनी त्या ऐतिहासिक क्षणाची आठवण सांगताना म्हटले की, निकाल ऐकताना संजय दत्त पूर्णतः सुन्न झाला होता. त्याच्या चेहऱ्यावर भीती आणि धक्का स्पष्टपणे दिसत होता. तेव्हा निकम यांनी त्याला सार्वजनिक प्रतिमा सांभाळण्याचा सल्ला दिला. “संजय, माध्यमं तुझ्याकडे पाहत आहेत, तुझं वागणं लोकांवर प्रभाव टाकणार आहे,” असं सांगून त्याला धीर दिला. यावर संजयने केवळ “जी सर” असं म्हणत मान डोलावली आणि निघून गेला.
संजय दत्तबाबत आपली वैयक्तिक मते मांडताना निकम यांनी स्पष्ट केलं की, संजय दत्त हा खरा अर्थाने दहशतवादी नव्हता. त्याच्याकडे एके-47 होती खरी, पण त्याने तिचा वापर कधीही कुठेही केला नाही. त्याला फक्त शस्त्रसंग्रहाची हौस होती आणि त्या आकर्षणामुळे तो अडचणीत आला. कायद्याच्या चौकटीत तो दोषी ठरला असला तरी माणूस म्हणून तो साधा आणि भावनिक असल्याचं निकम म्हणाले.
ही संपूर्ण घटना भारताच्या न्यायव्यवस्थेच्या इतिहासातील एक महत्त्वाचा अध्याय आहे. संजय दत्तसारखा मोठा अभिनेता, एकीकडे कायदेशीर चौकशीच्या केंद्रस्थानी असताना दुसरीकडे सर्वसामान्य लोकांमध्ये सहानुभूतीचा विषय बनतो. उज्ज्वल निकम यांच्या या नव्या खुलाशामुळे जुन्या घटनांकडे पुन्हा एकदा वेगळ्या नजरेने पाहिलं जाऊ शकतं.
