महाराष्ट्रात सध्या भाषिक अस्मिता आणि सांस्कृतिक ओळखीवर मोठा राजकीय वाद उसळलेला आहे. या वादाची ठिणगी लागली प्राथमिक शिक्षणामध्ये हिंदी भाषेच्या सक्तीच्या प्रस्तावावरून. मराठी मातृभाषेच्या जागी हिंदी भाषा लादण्याच्या प्रयत्नांना विरोध करत महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेने (मनसे) आक्रमक पवित्रा घेतला आहे.
याच पार्श्वभूमीवर मीरा रोड-भाईंदर भागात एका अमराठी व्यापाऱ्याला मनसे कार्यकर्त्यांकडून मारहाण झाल्याचा व्हिडीओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाला आणि त्यानंतर प्रकरणाला आणखीनच उधाण आलं. या घटनेमुळे महाराष्ट्र-बाह्य राज्यीय संबंधांमध्ये तणाव निर्माण झाला आहे.
या वादात आता भाजपचे झारखंडमधील खासदार निशिकांत दुबे यांनी आगीत तेल ओतल्यासारखं काम केलं आहे. त्यांनी थेट मनसे प्रमुख राज ठाकरे यांना बिहारमध्ये येण्याचं आव्हान दिलं. त्यांनी अत्यंत आक्रमक भाषेत म्हटलं, “जर हिंमत असेल तर बिहारमध्ये या, उचलून उचलून आपटू” या शब्दांनी महाराष्ट्रातील जनतेच्या भावना अजूनच भडकवल्या आहेत.
दुबे यांनी पुढे म्हटलं की, “तुम्ही महाराष्ट्रात कोणाचा पैसा खाताय? टाटा, बिर्ला, रिलायन्स यांचं मूळ बिहारपासून झारखंड-ओडिशाकडे आहे. तुम्ही फक्त आमच्याकडून खनिजं, संसाधनं घेताय, उद्योग-कर काहीच नाही.” असं म्हणून त्यांनी महाराष्ट्र आणि मराठी उद्योजकतेवरच प्रश्नचिन्ह उभं केलं.
यावर आता महाराष्ट्रातून तीव्र प्रतिक्रिया उमटू लागल्या आहेत. शिवसेनेचे मंत्री उदय सामंत यांनी सांगितलं की, “मनसेने मोर्चा काढला, ही त्यांची स्वतंत्र भूमिका होती. पण हे लक्षात घ्या की हिंदी सक्तीचा निर्णय उद्धव ठाकरे मुख्यमंत्री असतानाच माशेलकर समितीच्या अहवालावरून झाला होता. त्यावेळी राज्य सरकारनेच तो अहवाल मान्य केला. पण आता मनसेने याच मुद्द्यावरून राजकारण सुरू केलं आणि मराठी अस्मितेचा एकहाती ठेकेदार बनण्याचा प्रयत्न केलाय.”
सामंत यांनी असंही स्पष्ट केलं की, “गुजराती समाजाला मोर्चासाठी परवानगी दिली गेली कारण ते मोर्चे लोकशाही मार्गाने होते. मनसेने जी आंदोलनाची दिशा घेतली, ती थेट संघर्षकेंद्री होती. त्यामुळे पोलिसांनी कारवाई केली.”
भाजप नेते आणि आमदार आशिष शेलार यांनीही निशिकांत दुबे यांच्या विधानाचा निषेध करत सांगितलं की, “मराठी माणसाचा आणि महाराष्ट्राचा अपमान कोणीही सहन करणार नाही. दुबे कोणत्याही पक्षाचे असो, त्यांचं वक्तव्य पूर्णपणे निषेधार्ह आहे. एकनाथ शिंदे यांची भूमिका देखील हीच आहे की, आम्हाला मराठी अस्मितेचा अभिमान आहे.”
या पार्श्वभूमीवर एक गोष्ट मात्र स्पष्ट होते भाषेच्या आणि अस्मितेच्या नावावर पेटलेला वाद केवळ राजकीय नव्हे, तर सांस्कृतिक असंतुलनाचंही द्योतक बनतो आहे. महाराष्ट्रात सध्या भावनांचा ज्वालामुखी खदखदतोय आणि या वादात राजकारण, अस्मिता, भाषिक असंतोष आणि दिल्ली-दिल्लीतील राजकीय नजाकती एकमेकांत गुंतून गेले आहेत.
हिंदी भाषेची सक्ती हा केंद्र सरकारच्या ‘वन नेशन, वन लँग्वेज’ धर्तीवरचा भाग वाटतो का?
मनसेचे आंदोलन एक टोकाची प्रतिक्रियाच का, की गरजेचा झटका?
उत्तर भारतातील नेते महाराष्ट्रावर टीका करताना मराठी अस्मितेला मागे टाकतायत का?
शिवसेना – शिंदे गट वि. ठाकरे गट – यांच्यातून मनसे पुन्हा केंद्रस्थानी येतंय का?
