चहा आपल्या रोजच्या आयुष्याचा एक अविभाज्य भाग. सकाळच्या ताजेपणाची सुरुवात, संध्याकाळच्या विश्रांतीची साथ, मित्रमैत्रिणींशी दिलखुलास गप्पा असोत किंवा एकांतातले शांत क्षण प्रत्येक वेळी एक कप गरम चहा आपली सोबत करत असतो. चहा हे केवळ एक पेय नसून अनेकांसाठी ही एक भावना, एक सवय आणि अनेकदा एक व्यसनही बनते. पण आपण दररोज जो चहा मोठ्या प्रेमाने घेतो, तो जर चुकीच्या पद्धतीने प्यायला गेला तर तो आपल्या शरीरासाठी हानिकारक ठरू शकतो, हे तुम्हाला माहीत आहे का?
आपण खाली पाहणार आहोत अशाच पाच सवयी, ज्या आपण नकळतपणे करतो आणि त्यामुळे आपल्या आरोग्याला धोका निर्माण होतो. तसेच, त्याचं योग्य पर्यायही जाणून घेऊ.
- उपाशी पोटी चहा पिणे – पचनावर घातक परिणाम
खूप लोकांना सकाळी उठल्यानंतर थेट चहा पिण्याची सवय असते. परंतु रिकाम्या पोटी चहा घेतल्याने पचनसंस्थेवर दुष्परिणाम होतो. चहा हा अम्लधर्मी (acidic) असल्याने अशा वेळी अॅसिडिटी, गॅस, जळजळ किंवा बद्धकोष्ठतेची शक्यता वाढते. यासाठी चहा पिण्यापूर्वी कोमट पाणी, एखादं फळ किंवा हलकी स्नॅक घ्या.
- दिवसातून अनेक वेळा चहा घेणे – कॅफिनचा अतिरेक
जास्त वेळा चहा घेतल्याने शरीरात कॅफिनचं प्रमाण वाढतं. यामुळे मनावर आणि शरीरावर ताण निर्माण होतो. अनिद्रा, चिडचिड, बेचैनी आणि थकवा जाणवू शकतो. चहा एक ऊर्जादायक पेय असलं तरी ते मर्यादित प्रमाणातच पिणं फायदेशीर ठरतं. तज्ज्ञांच्या मते दिवसातून दोन कपांपेक्षा अधिक चहा घेणं टाळावं.
- खूप उकळलेला किंवा कडक चहा – शरीरासाठी बोचरा घोट
काहीजण चहा उकळताना त्यात खूप वेळ मसाला, पानं आणि दूध उकळतात – जेणेकरून चहा अधिक सुगंधी व चवदार होईल. परंतु यामुळे त्यातील टॅनिन आणि कॅफिनचा अंश अधिक होतो, ज्याचा थेट परिणाम तुमच्या पचनक्रियेमध्ये अडथळा आणतो. चहा हलका ठेवावा, मध्यम आचेवर काही मिनिटेच उकळवा.
- जेवणानंतर लगेच चहा पिणे – पोषणशक्तीवर परिणाम
ताज्या जेवणानंतर चहा पिण्याची सवय अनेकांना असते, पण त्यामुळे अन्नातील लोह आणि अन्य पोषक तत्वांचे शरीरात शोषण कमी होते. विशेषतः जे महिलांना अॅनिमियाची समस्या आहे, त्यांनी ही सवय पूर्णतः टाळली पाहिजे. चहा प्यायचा असल्यास जेवणानंतर किमान 30 ते 45 मिनिटांचा विश्रांती कालावधी ठेवा.
- गोड चहा – आरोग्याचा गोड धोका
गोड चहा आवडणं गैर नाही, पण त्यात साखर भरपूर घालणं हानिकारक ठरू शकतं. जास्त साखर हे वजनवाढीचं मुख्य कारण आहे. यामुळे लठ्ठपणा, मधुमेह आणि रक्तातील साखरेची असंतुलित पातळी निर्माण होऊ शकते. शक्य असल्यास साखर कमी करा किंवा गूळ, खजूर साखर, मध यांसारख्या नैसर्गिक पर्यायांचा विचार करा.
चहा हे आपल्या जीवनाचा आनंददायी भाग असला तरी, तो योग्य पद्धतीने घेतल्यासच शरीरासाठी फायदेशीर ठरतो. वर सांगितलेल्या चुका टाळल्यास तुम्ही चहा पिण्याचा आनंद घेतानाच तुमच्या आरोग्याची काळजीही घेऊ शकता. त्यामुळे पुढच्यावेळी चहा घेताना, थोडं थांबा… आणि विचार करा “हे चहाचे घोट आरोग्यदायी आहेत का?”