नखांवर पांढरे डाग दिसणे ही एक सामान्य गोष्ट असली, तरी ती अनेकदा शरीरातल्या अंतर्गत समस्या दर्शवणारी असते. या डागांना वैद्यकीय भाषेत लेुकोनिचिया (Leukonychia) म्हणतात. ही स्थिती तात्पुरती आणि निरुपद्रवी असू शकते, पण काही वेळा ही गंभीर आरोग्याच्या संकेतांची नांदी असते. सर्वसामान्यतः हे डाग शरीरातील झिंक, कॅल्शियम, लोह (iron) किंवा बी-१२ जीवनसत्त्वाच्या कमतरतेमुळे होतात. याशिवाय, नखांना इजा झाल्यास – जसं की हात लावून झालेली किरकोळ दुखापत – त्यातूनही हे डाग तयार होतात, आणि आपण ती इजा विसरलो असल्यामुळे त्याचे कारण लक्षात येत नाही.
काही वेळा हे डाग सौंदर्यप्रसाधनांमधील रसायनांमुळे होणाऱ्या अ‍ॅलर्जिक प्रतिक्रियेमुळे देखील तयार होतात. नेल पॉलिश, अ‍ॅसिटोन, साबण किंवा डिटर्जंटमधील घटक हे नखांच्या पेशींवर परिणाम करून पांढरे डाग निर्माण करू शकतात. अधिक गंभीर कारणांमध्ये फंगल इन्फेक्शन हे एक मोठं कारण असू शकतं – विशेषतः जर डागासोबत नखं ठिसूळ होत असतील, रंग बदलत असेल, किंवा ते सहज तुटत असतील. याशिवाय काही वेळा यकृत (लिव्हर), मूत्रपिंड (किडनी) किंवा हृदयासंबंधी आजारही अशा डागांच्या रूपाने सुरुवात दर्शवतात.
तसेच, पांढऱ्या डागांची स्थिती दीर्घकालीन असल्यास किंवा ते वाढत असल्यास, रक्तातील प्रोटीनचं प्रमाण कमी असणं, इम्यून सिस्टीम कमजोर असणं, अथवा काही वेळा कॅन्सर संबंधित आजारदेखील यात सामील असू शकतात. त्यामुळे नखांवरच्या पांढऱ्या डागांकडे केवळ सौंदर्यदृष्टिकोनातून न पाहता, ते आरोग्याचं आरसंच असू शकतात हे लक्षात घेणं आवश्यक आहे.
काळजी घेण्यासाठी उपाय: संतुलित आहार घेणं, विशेषतः झिंक, लोह, कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्व बी-१२ यांचं योग्य प्रमाण राखणं महत्त्वाचं आहे. नखांची स्वच्छता ठेवणं, रसायनांपासून बचाव करणं आणि वेळोवेळी वैद्यकीय सल्ला घेणं हे आवश्यक आहे. जर नखांमध्ये सतत बदल दिसत असतील, तर रक्तचाचणीसह इतर वैद्यकीय तपासण्या करून घेणं शहाणपणाचं ठरेल.
ह्या पांढऱ्या डागांना दुर्लक्ष न करता, त्यामागचं खरं कारण शोधून काढणं हे दीर्घकालीन आरोग्यासाठी महत्त्वाचं आहे.
