लेफ्टनंट कर्नल सोफिया कुरेशी (Sophia Qureshi) या भारतीय लष्करातील एक झुंजार, आत्मविश्वासू आणि प्रेरणादायक महिला अधिकारी आहेत. त्या मूळच्या गुजरातच्या असून त्यांचा जन्म १९८१ साली वडोदरा येथे झाला. त्यांनी विज्ञान शाखेत उच्च शिक्षण घेतले असून बायोकेमिस्ट्रीमध्ये पदव्युत्तर पदवी मिळवली आहे. त्यांची कौटुंबिक पार्श्वभूमीही लष्करी असून त्यांच्या आजोबांनी भारतीय लष्करात सेवा दिली होती आणि वडिलांनीही काही काळ सैन्याची जबाबदारी सांभाळली. याच पार्श्वभूमीमुळे सोफिया यांनी लष्करात जाण्याचे स्वप्न लहानपणापासून बाळगले होते.
१९९९ साली त्यांनी चेन्नई येथील ऑफिसर्स ट्रेनिंग अकादमीमध्ये प्रवेश घेतला आणि आपल्या सैनिकी जीवनाची सुरुवात केली. यानंतर त्यांची लेफ्टनंट पदावर नियुक्ती झाली. देशातील अनेक दुर्गम, संवेदनशील आणि आव्हानात्मक भागांमध्ये त्यांनी जबाबदारीने सेवा बजावली आहे.
२००६ मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या शांतता मोहिमेच्या अंतर्गत त्यांची नेमणूक काँगोमध्ये लष्करी निरीक्षक म्हणून झाली. त्या २०१० पासून सातत्याने संयुक्त राष्ट्रांशी निगडित मोहिमांमध्ये सक्रीय आहेत. पंजाबच्या सीमेवर ऑपरेशन पराक्रम दरम्यान उत्कृष्ट सेवेबद्दल त्यांना जनरल ऑफिसर कमांडिंग-इन-चीफ (GOC-in-C) यांच्याकडून विशेष प्रशंसा मिळाली. तसेच ईशान्य भारतातील पूर परिस्थितीत मदत कार्य करताना त्यांचे नेतृत्व आणि नियोजन कौशल्य वाखाणण्याजोगे होते. त्यामुळे त्यांना सिग्नल ऑफिसर इन चीफ (SO-in-C) यांच्याकडून गौरवपत्र देण्यात आले.
सोफिया कुरेशी यांचा सर्वात मोठा टप्पा म्हणजे २०१६ मध्ये झालेला ‘एक्सरसाइज फोर्स १८’ हा बहुराष्ट्रीय लष्करी सराव. हा सराव भारताने आयोजित केलेला सर्वात मोठा विदेशी लष्करी सराव होता. त्यामध्ये १८ देश सहभागी झाले होते आणि त्या भारतीय संघाचे नेतृत्व करणाऱ्या एकमेव महिला अधिकारी होत्या. त्यांच्या नेतृत्वाखाली ४० सदस्यांची भारतीय तुकडी या सरावात सहभागी झाली होती. त्या वेळी त्या सिग्नल कॉर्प्समध्ये अधिकारी म्हणून कार्यरत होत्या.
सोफिया कुरेशी यांचे कार्य केवळ लष्करी क्षेत्रापुरते मर्यादित नाही, तर त्यांनी भारतीय महिलांसाठी एक प्रेरणास्त्रोत ठरून दाखवले आहे. त्यांनी दाखवून दिले की दृढ इच्छाशक्ती, शिक्षण, आणि कष्ट यांच्या जोरावर महिला देखील लष्करात उच्च पदावर पोहोचू शकतात.
