युक्रेन-रशिया युद्धाने (Russia Ukriane War) आता एक नवे आणि धक्कादायक वळण घेतले आहे. रविवारी, युक्रेनने रशियाच्या हल्ल्यांना प्रत्युत्तर देताना ‘ऑपरेशन स्पायडर वेब’ (Operetion Spider Web) या गुप्त मोहिमेअंतर्गत ड्रोनचा अतिशय युक्तीपूर्ण वापर केला. युक्रेनने कंटेनरमध्ये ड्रोन भरून ट्रकच्या साहाय्याने रशियातील 4,000 किलोमीटरहून अधिक दूरवर असलेल्या हवाई तळांवर हल्ला केला. रिमोट कंट्रोलद्वारे चालवल्या गेलेल्या या ड्रोननी रशियाची 41 अत्याधुनिक लढाऊ विमाने उद्ध्वस्त केली. ही रणनीती इतकी गुप्त आणि प्रभावी होती की, रशियन हवाई संरक्षण यंत्रणेला त्याचा थांगपत्ताही लागला नाही. या मोहिमेमुळे युक्रेनने युद्धात एक महत्त्वाचा टप्पा गाठला असून, रशियाला मोठा धक्का बसला आहे.
या हल्ल्याने रशियाला आता अधिक आक्रमक पवित्रा घेण्यास भाग पाडले आहे. युक्रेनच्या या कारवाईनंतर रशिया एका मोठ्या प्रत्युत्तराची तयारी करत असल्याची माहिती समोर येत आहे. युद्धातील वाढता तणाव, अमेरिकेचे परराष्ट्र धोरण, आणि अण्वस्त्रांचा वाढता धोका यामुळे येत्या पाच ते दहा वर्षांत तिसरे महायुद्ध भडकण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. तज्ज्ञांच्या मते, या युद्धात अण्वस्त्रांचा वापर झाल्यास त्याचे परिणाम अकल्पनीय आणि विनाशकारी असतील. रशियाकडे असलेली अण्वस्त्रे आणि अत्याधुनिक क्षेपणास्त्रे यामुळे संपूर्ण जगावर संकट कोसळण्याची शक्यता आहे.
रशियाच्या शस्त्रसाठ्यातील काही घातक शस्त्रांमध्ये RS-28 सरमत (पाश्चात्य देशांद्वारे ‘सैतान-2’ नावाने ओळखले जाते) हे आंतरखंडीय बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र आहे. याची रेंज 13,000 ते 18,000 किलोमीटर असून, यात 10 ते 15 अण्वस्त्रे वाहून नेण्याची क्षमता आहे. या क्षेपणास्त्राचा हल्ला झाल्यास केवळ एक शहरच नाही, तर संपूर्ण पृथ्वीवरील सजीवसृष्टी धोक्यात येऊ शकते. दुसरे शस्त्र Kh-47M2 किंझल हे हायपरसोनिक बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र आहे, जे लढाऊ विमानातून सोडले जाते. याची रेंज 2,000 किलोमीटर आणि वेग 12,348 किमी/तास आहे, ज्यामुळे शत्रूच्या संरक्षण यंत्रणेला त्याला रोखणे जवळपास अशक्य आहे.
याशिवाय, अवंगार्ड हायपरसोनिक ग्लाइड व्हेईकल हे रशियाचे आणखी एक घातक शस्त्र आहे. याचा वेग मॅक 27 (सुमारे 32,200 किमी/तास) असून, हे क्षेपणास्त्र शत्रूच्या रडारला चकवण्यात सक्षम आहे. तसेच, 9M730 बुरेव्हेस्टनिक, ज्याला ‘फ्लाइंग चेर्नोबिल’ असेही म्हणतात, हे अणुऊर्जेवर चालणारे क्रूझ क्षेपणास्त्र आहे. याची रेंज हजारो किलोमीटर असून, ते दीर्घकाळ हवेत राहून हल्ला करू शकते. या शस्त्रांमुळे रशियाची युद्धक्षमता प्रचंड आहे, परंतु याच शस्त्रांमुळे तिसऱ्या महायुद्धाचा धोका अधिक गंभीर बनला आहे.
या युद्धाच्या पार्श्वभूमीवर, आंतरराष्ट्रीय समुदायात चिंता वाढत आहे. नाटो देश आणि अमेरिका युक्रेनला पाठिंबा देत असले, तरी रशियाच्या अण्वस्त्रांच्या धमकीमुळे युद्धाची दिशा कोणत्याही क्षणी बदलू शकते. युक्रेनच्या ‘ऑपरेशन स्पायडर वेब’ने रशियाला आव्हान दिले असले, तरी युद्धाचा अंतिम परिणाम काय असेल, हे सांगणे कठीण आहे. या युद्धामुळे जागतिक स्थैर्य धोक्यात आले असून, मानवजातीसाठी शांततेचा मार्ग शोधणे अत्यंत आवश्यक आहे.
